Mensen worstelen met zelfkritiek. We zijn nooit echt tevreden over onszelf. We zijn leuker als we een paar kilo’s minder wegen. We hebben pas succes als we net iets beter ons best doen. Waarom heeft die ander die betere baan, dan moet ik toch wel een loser zijn? Er is meer dan genoeg om onszelf over te veroordelen.
Een diepere laag van zelfveroordeling is het afwijzen van onze gevoelens. Als we stress ervaren, zeggen we tegen onszelf dat we ons niet zo druk moeten maken. Als we verdriet voelen, vinden we onszelf een aansteller. Als we ons boos voelen, zijn we te heftig. Emoties zijn maar lastig. Maar het negeren van emoties heeft soms grote gevolgen: we gaan ons eenzaam of angstig voelen en kunnen depressief worden. Bovendien denken we dat we de enige zijn die zich klein of onzeker voelt. Er moet wel iets mis zijn met ons, want kijk je om je heen (lees social media), dan heeft iedereen toch een geweldig leven? Allemaal input voor meer zelfkritiek.
Zelfcompassie beoefenen
Om je zelfkritiek te temperen, is zelfcompassie heel behulpzaam. Zelfcompassie gaat over het vergroten van liefde voor jezelf. Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. Vooral als je dit niet gewend bent.
Kristin Neff, schrijfster van het boek Zelfcompassie, biedt concrete handvatten. Zij zegt dat je zelfcompassie kunt beoefenen vanuit drie invalshoeken:
- Vriendelijkheid jegens onszelf
Bedenk bij alles waar je kritisch over bent, hoe je hierop zou reageren bij je beste vriend of vriendin. Wat zou je dan zeggen? Meestal is dat een stuk vriendelijker. Kijk of je jouw kritische stemmen kan vervangen door deze vriendelijkere stemmen. Opschrijven kan helpen!
- Medemenselijkheid
Het interessante aan mens zijn, is dat we veel gemeen hebben. Iedereen heeft last van onzekerheid, maakt fouten en maakt nare dingen mee. Mensen verliezen geliefden, raken hun baan kwijt, worden ziek en gaan dood, de menselijke conditie. Dat zie je niet op sociale media maar het is er wel. Dus bij alles wat je voelt, weet dat je niet de enige bent. Ben je verdrietig, dan zijn er waarschijnlijk duizenden mensen tegelijk met jou verdrietig. Bovendien maken onze emoties ons mens: wij kunnen voelen als geen ander en dat is waardevol, want emoties vertellen ons wat belangrijk voor ons is.
- Mindfulness
Zonder oordeel zien wat er aan de hand is, in het hier en nu, zonder het te willen veranderen of iets te willen verdoezelen, zorgt ervoor dat je liefdevol op je eigen gevoelens kan reageren. Als je bijvoorbeeld merkt dat je steeds boos wordt in het verkeer, kun je makkelijker mild en vriendelijk voor jezelf zijn als je je realiseert dat het komt door de stress op je werk. Vaak zijn we echter geneigd om door te rennen als we moeilijkheden tegenkomen. Schouders eronder en niet zeuren. Maar ook dan is er weinig ruimte voor een liefdevolle reactie. Sta dus regelmatig stil en vraag jezelf af: Wat is er nu? Hoe voel ik mij echt? Geef er tijd en aandacht aan.
Ik realiseer me dat ik bovenstaande stappen regelmatig toepas in mijn sessies. Ik help mensen te zien hoe mooi ze zijn en hoe menselijk het is wat ze voelen en meemaken. Door telkens naar de diepere laag te gaan. Wat is er echt?
